De kunstenares Scarlett Hooft Graafland is beeldhouwster en fotografe. De tentoonstelling Soft Horizons, die van 10 september 2011 tot 11 december 2011 te zien is in Huis Marseille, toont de foto’s die zij maakte in uiteenlopende gebieden, in China of op de zoutvlakten van Bolivia, de sneeuwgebieden van Noord Canada en de lavavelden van IJsland. De naam van de tentoonstelling Soft Horizons is een adequate omschrijving van de sensaties die de beelden van deze landschappen oproepen, waarin een oppervlakte evenzeer water, ijs, zout of lucht zou kunnen zijn, of misschien juist zo immaterieel is als een fata morgana. Scarlett Hooft Graafland kiest beelden waarvan de natuur zelf de kunstenaar is, en ze onderstreept de bijzondere eigenschappen daarvan. Dat doet ze subtiel en met behulp van balletjes, ballonnen, geweien, bolhoedjes, dierenhuiden, vloeistoffen of pigmenten. Vaak ook met participatie van (on)echte dieren of mensen. Het zijn onnadrukkelijke attributen die het landschap op geen enkele manier blijvend verstoren. Die bij niemand enig effect zouden sorteren ten opzichte van de macht van het landschap, maar in de interpretatie van Scarlett Hooft Graafland ervoor zorgen dat er een even lichtvoetig als pregnant beeld ontstaat.
Ontdekkingsreizigster met Mamiya-camera
De inspiratie voor veel van Scarlett Hooft Graaflands werken komt voort uit haar gedrevenheid als kunstenares: ‘Soms heb ik gewoon een idee, en dan vind ik het echt goed, en dan moet het gemaakt worden, hoe dan ook.’ Anderzijds houden de foto’s nauw verband met haar interesse voor de mensen die in het landschap leven en aan wier dagelijks bestaan en cultuur ze voor lange perioden deelneemt. Zo trok ze wekenlang op sleden over het zeeijs met de Inuit. Ze bracht er ijskoude nachten door in een tentje en kende er perioden waarin er gewoonweg niets te eten viel omdat er die dag toevallig geen zeehond gevangen was. Een dier waarvan men alles eet, op de staart, de bek en de ingewanden na. Op een mistige dag waarop niet gejaagd werd, gebruikte ze die ingewanden om een bloederige palmboomvorm neer te leggen op de besneeuwde ondergrond.
Scarlett Hooft Graafland kocht een Mamiya 7.2. om haar performances vast te leggen. Ze koos voor een mediumformaat camera die niet zo zwaar was en makkelijk in gebruik. Omdat het in een rugzak moet passen. Het zijn in deze hypermoderne tijd eigenlijk ouderwetse materialen en haar methode herinnert aan de ontdekkingsreizigers van honderd jaar geleden. Het is ook een methode die onzekerheid oplevert omdat het resultaat in dit digitale tijdperk niet meteen zichtbaar is, maar zich pas na het ontwikkelen van de (analoge) film openbaart. Het zijn methoden en technieken die bijdragen aan het unieke aspect van haar werk.
Magische beelden, sociale betrokkenheid
Het werk van Scarlett Hooft Graafland werkt vervreemdend door de onverwachte combinatie van elementen. Twee blote beentjes steken onverwacht uit onder een ijsberenhuid in de poolstreek, krullen zich rond de stam van een enorme Boliviaanse cactus, of liggen boven op het puntdak van een klein huisje midden in een lavaveld op IJsland. Magische effecten worden ook bereikt door het werken met kleur: een iglo gemaakt van ijs gekleurd met oranjerode limonade, een tapijt van paprikapoeder op de uitgestrekte zoutvelden. Er zijn werken die knipogen naar de kunstgeschiedenis: Boliviaanse hoedjes aan visdraad gespannen boven een geiser doen denken aan Magritte, ballonnen die op het water drijven aan een vederlichte Spiral Jetty, een sneeuwpiramide met touw omwikkeld is bijna Arte Povera. Maar nog vaker zijn haar beelden ontstaan vanuit een sociale bewogenheid en zorg voor het milieu. Met hulp van tekeningetjes en gebarentaal regisseert ze de plaatselijke bevolking in hun performance over de kernwaarden van hun bestaan, alsof ze acteurs zijn in hun eigen leven.
Scarlett Hooft Graafland (Maarn, NL 1973) is in 1999 afgestudeerd aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag op de monumentale kunstrichting ‘textiel autonoom’. Ze volgde een post-graduate opleiding in Jeruzalem (Belzalel) en een master in beeldhouwen in New York (Parsons). Hooft Graafland is niet opgeleid als fotograaf, maar ze ontdekte dat dit het beste medium was om haar performances en installaties vast te leggen. Inmiddels is zij een internationaal gevierd fotografe die vele tentoonstellingen, prijzen en nominaties op haar naam heeft staan.