Whisper Not!

De tentoonstelling Whisper Not! markeert de bijzondere samenwerking tussen Huis Marseille en de collectioneur Han Nefkens. Deze samenwerking werd in 2005 al aangekondigd met de presentatie van de Japanse fotografe Rinko Kawauchi en krijgt met deze tentoonstelling een bredere dimensie. Han Nefkens verzamelt sinds 1999 hedendaagse beeldende kunst die hij heeft ondergebracht in de H+F Collectie. Eén van de uitgangspunten van deze collectie is het idee dat het om een ‘publieke’ verzameling gaat. Nefkens verzamelt nadrukkelijk met het doel om zijn keuze met een groter publiek te delen. Zo zijn de foto’s in Whisper Not! in nauw overleg met Huis Marseille door de H+F Collectie aangekocht, en in de vorm van een ‘promised gift’ aan Huis Marseille in permanent bruikleen gegeven.

De opzet van dit gezamenlijke avontuur vormde de keus van relatief jonge hedendaagse kunstenaars die het gebied tussen realiteit en abstractie onderzoeken. Kunstenaars en fotografen die hun staat van dienst al hebben bewezen, maar nog niet grootscheeps zijn doorgebroken. Wat ze met elkaar gemeen hebben is de ingehouden manier waarop ze de essentie van de werkelijkheid weergeven, waardoor ze de kijker ruimte geven voor een eigen invulling van die werkelijkheid.

De Duitse kunstenaars Uta Barth en Jörg Sasse, de Zweedse Annika von Hausswolff, de Italiaanse Luisa Lambri en de Britse fotografe Hannah Starkey zijn allen op een of andere manier gefascineerd geraakt door vensters, raamopeningen en gordijnen als een dunne, optische afscheiding die het leven buiten in huis doorgeven. Op een eigenzinnige manier richten zij hun camera op of door zo’n venster. Zo onderzoeken zij op verschillende manieren het tijdloze en perspectiefloze beeld dat een stroom van gedachten en associaties bij de beschouwer oproept. Beelden die daarom van de beschouwer absolute rust en volle concentratie verwachten. Meer nog dan de andere, geëxposeerde foto’s gaat Uta Barths serie white blind (bright red) uit 2002 over het kijken zelf. Barth heeft daarom voor de Grote Zaal van Huis Marseille een speciale selectie gemaakt uit deze installatie.

De Japanse fotograaf en boeddhistisch monnik Syoin Kajii combineert een meditatieve zeggingskracht met een poëtische én analytische visie op de uiteenlopende gedaantes die het zeeoppervlak onder invloed van weer en wind kan aannemen. Zijn directe en intensieve manier van waarnemen deelt hij met de andere fotografen in de expositie. Zo veroorzaken de lenzen die Frank van der Salm kiest bij het fotograferen van gebouwen en ruimtes een abstrahering van de realiteit, waardoor zijn werk ook een onderzoek wordt naar de parallelle ruimtes achter het oppervlak. Gerald van der Kaap zit in zijn serie foto’s van jongeren in China uit 2003 zijn onderwerp dicht op de huid zodat de context verdwijnt ter wille van een verhevigd beeld. In haar reeks Nederlandse bergen laat Dorothée Meyer met behulp van een uitgekiende hantering van haar camera het Nederlandse landschap maximaal opbollen. Martine Stig fotografeerde als toerist in Noord-Korea precies dat wat ze moest fotograferen van haar gidsen vanuit het opgelegde standpunt. Zelfs dan krijgen haar beelden een extra lading waarin er iets te zien lijkt dat er in ogen van de Noord-Koreanen niet is. De Spaanse fotografe Carmela García visualiseert heldinnen die ze van hun alledaagse verschijningsvorm heeft ontdaan door ze als beeldhouwwerken te portretteren. De Franse fotograaf Pierre Faure fotografeert in Japan de momenten van rust en reflectie binnen de hectische dynamiek van een wereldstad.

De binnenplaats van Huis Marseille is ingericht als filmruimte die ook in de toekomst voor dit doel kan worden gebruikt. Door de centrale ligging van deze ruimte in het hart van het museum kunnen de projecties vanuit verschillende hoeken worden bekeken. Tijdens deze expositie zijn hier onder andere films van Runa Islam en Hans van der Meer te zien.

Whisper Not! is ontleend aan de compositie van de Amerikaanse tenorsaxofonist Benny Golson en is bedoeld als een oproep om ook het onnadrukkelijke, ‘fluisterende beeld’ tot de verbeelding te laten spreken.

Publicatie

Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie met teksten van Han Nefkens, Els Barents en Hilde Teerlinck. Inclusief een volledig overzicht van de Huis Marseille/H+F Collectie. Vormgeving: Bart de Haas. Nederlands/Engels, 176 pagina’s. ISBN 90-805227-4-0 / 978-90-805227-4-9, prijs: € 19,95.