Chikako Watanabe

The Third House Owner 1:9

Chikako Watanabe

The Third House Owner 1:9, 2019 © Chikako Watanabe

Een poppenhuisinstallatie gebaseerd op de geschiedenis van Huis Marseille

Op 18 september 2019 bestaat Huis Marseille Museum voor Fotografie twintig jaar. Dit jubileum wordt gevierd met een bijzonder boek: in Een huis genaamd Marseille heeft Caroline Hanken de bewonersgeschiedenis van de panden aan Keizersgracht 401 en 399 opgetekend. Een van die bewoners inspireerde kunstenaar Chikako Watanabe tot de installatie The Third House Owner: Wouter Valckenier, die van 1683 tot aan zijn dood in 1707 in het huis aan Keizersgracht 401 woonde. In haar video dwaalt hij in zijn Japonse rok door de museumzalen, mijmerend over wat hem allemaal is overkomen na de dood van zijn vrouw en de ruzie met zijn schoonvader. In een geheel eigen stroom van associaties verweeft Watanabe deze beelden met die van een zeepfabriek waar men op traditionele wijze savon de Marseille produceert, van het water in de Amsterdamse grachten en de Middellandse Zee, van het witte kalksteen van de calanques langs de kust van Marseille, van munten met daarop de beeltenis van een zeehond (refererend aan Phocaea, een stad in het Oude Griekenland van waaruit de Phocaeërs de kolonie Massalia – het hedendaagse Marseille – stichtten). Zo roept ze een rijkgeschakeerd beeld op van allerlei lijnen die in Huis Marseille samenkomen. In 2018 was Watanabes installatie in originele vorm voor het eerst te zien in het Souterrain van Huis Marseille. Ter ere van het jubileum presenteert ze nu (in pand 399) een poppenhuisversie hiervan, geïnspireerd door het beroemde poppenhuis (ca. 1668–1710) van de rijke koopmansvrouw Petronella Oortman dat zich in de collectie van het Rijksmuseum bevindt. Watanabe hanteerde dezelfde ratio van 1:9 en maakte van alle onderdelen miniatuurversies: de videoprojecties, keramieken sculpturen en zeepblokken. Het in opdracht van Petronella minutieus nagemaakte huis met inboedel bestaand uit speciaal door ambachtslieden van kostbare materialen vervaardigde miniaturen kostte in die tijd evenveel als een echt grachtenpand. Saillant detail: de grote zaal van Petronella’s poppenhuis en de ‘sael’ (Rode Zaal/Stijlkamer) van Keizersgracht 399 lijken niet alleen qua kleur en sfeer op elkaar, ook de plafondschildering in poppenhuis en grachtenpand zijn beide door schilder Johannes Voorhout gemaakt.

Chikako Watanabe (1969) werd geboren in Kariya, een stad in de prefectuur Aichi in Japan. Tijdens haar master aan de afdeling keramiek van de Kyoto City University of Arts nam ze deel aan een aids-posterproject van Artscape in Kyoto. Het viel haar op dat de Nederlandse posters een totaal andere stijl hadden dan die van buurlanden, en ze raakte gefascineerd door Nederland en het Nederlandse volk. In 1995 vertrok Watanabe naar Nederland en sindsdien woont en werkt ze in Amsterdam. Ze voltooide een master aan de afdeling toegepaste kunst van het Sandberg Instituut en kreeg een residencyplaats aan de Rijksakademie van beeldende kunsten. Voor haar projecten doet Watanabe op geheel eigen wijze onderzoek naar lokale culturen en tradities van gemeenschappen in diverse landen. Op basis van haar bevindingen maakt ze mixed-media-installaties, waarbij ze vaak performances en workshops organiseert.

Boek: Een huis genaamd Marseille

Caroline Hanken: Een huis genaamd Marseille. Leven aan een Amsterdamse gracht van de Gouden Eeuw tot nu. Nai010 uitgevers, verkoopprijs ca. € 39,95, verkrijgbaar in de museumwinkel.

Met werk uit onze collectie van

Chikako Watanabe